DrugsForum

Tim leary is niet meer

Maar hoe staat het met LSD?

Op 31 mei stierf de voormalige psychologie-professor Timothy Leary in zijn slaap aan prostaatkanker. Bij leven en welzijn was hij de belangrijkste verbreider van het idee dat entheogene - 'de god in jezelf losmakende' - middelen als psilocybine en LSD een 'psychedelische' revolutie in gang konden zetten. Ook nu speelt LSD in de Amerikaanse 'oorlog tegen drugs' nog een prominente rol.

Timothy Leary genoot in het begin van de jaren zestig de status van een bekend psycholoog aan de universiteit van Harvard. Op een vakantie in Mexico kwam hij in contact met gebruikers van hallucinogene paddestoelen en liet hij zich overhalen er eens wat van te proberen. De trip die hij toen meemaakte zou zijn leven drastisch veranderen. Naar eigen zeggen ervoer hij een psychische maalstroom van vroege herinneringen, waarvan hij verwachtte dat het van nut kon zijn bij psycho-analytische sessies. In de herfst van 1961 maakte hij kennis met de veel sterkere drug LSD, toen nog een veelbelovend nieuw produkt van het Zwitserse farmaceutische bedrijf Sandoz.

Onmiddellijk begon Leary samen met zijn collega Richard Alpert met allerlei experimenten, die volgens de directie van Harvard het predikaat 'wetenschappelijk' niet verdienden. Bij deze sessies werden hallucinogenen verstrekt aan ieder die mee wilde doen, vaak zonder dat er een nuchtere wetenschapper bij was om een oogje in het zeil te houden. Leary en Alpert waren er namelijk van overtuigd dat de begeleider zijn werk alleen goed kon doen als hij zelf ook onder invloed was, dus in dezelfde wereld verkeerde als de proefpersoon. Het team van Alpert en Leary boekte belangrijke resultaten.

Zo kwamen zij er achter dat het effect van deze middelen sterk afhankelijk is van de stemming en de omgeving van de gebruiker. Voor die tijd werden middelen als LSD getest op proefpersonen in een ziekenhuis-omgeving, met een groep in witte jassen gestoken heren er omheen die de proefpersonen geheugentests trachtten af te nemen. Slechts weinig van deze proefpersonen schreven zich in voor een tweede keer: paniek-aanvallen kwamen algemeen voor.

Alpert en Leary echter behandelen de proefpersonen in een vriendelijk ingerichte ruimte en interviewden de proefpersonen achteraf. De meeste wilden de nieuwe drug al snel wekelijks testen. Evenals Leary en Alpert, die over hun proeven hoog opgaven aan de media. De artikelen over de zich ontwikkelende drug-subcultuur op Harvard werden al snel zo bedreigend voor de goede naam van de universiteit dat beide hoogleraren in 1963 'wegens wanprestatie' werden ontslagen.

Vooral Leary buitte deze gebeurtenis uit om zich een martelaars-imago aan te meten. Met hulp van de jonge miljonair Hitchcock, die hem een landgoed in bruikleen gaf, propageerde hij LSD als medicijn tegen conservatisme. De gedachte was dat wie eenmaal van LSD had geproefd onmiddellijk zou inzien hoe vastgeroest de westerse maatschappij was. Als iedereen over de hele wereld maar LSD zou krijgen, zou de revolutie vanzelf volgen.

Drinkwater

Anno 1996 klinkt dit idee als volkomen van de pot gerukt en dat is het natuurlijk ook. Maar dertig jaar geleden was deze opinie de enige die zowel door de voor- als de tegenstanders van hallucinogeen druggebruik werd gedeeld. Het mogelijk gebruik van LSD als 'revolutionair panacee' was de belangrijkste reden om het wereldwijd te verbieden. Nederland deed dat zelfs als eerste land ter wereld - uit angst dat de Provo's het in het drinkwater zouden mengen.

Door een Amerikaanse revolutionair communistische stadsguerrilla-groep, The Wethermen, werd LSD ingezet om infiltranten buiten de deur te houden. De wekelijkse LSD-sessie was verplicht voor alle leden. De angst erdoor gehersenspoeld te worden, zou geheim-agenten er van moeten weerhouden aansluiting te zoeken.

De belangrijkste ondergrondse LSD-distributeur uit die tijd, The Brotherhood of Eternal Love, was nauw verbonden met de linkse tegencultuur. Een aantal gewapende acties van The Wethermen werd door hen gefinancierd. Toen Leary in 1969 gevangen werd gezet vanwege het bezit van twee joints, bevrijdden de Wethermen hem en verzorgden de complete vlucht naar Algerije met LSD-geld van The Brotherhood.

Voor de CIA en FBI was LSD al even belangrijk. De drug was een uitstekende manier om binnen linkse groepen contacten te leggen. Als mensen het in hun bezit hadden, was het een prachtig excuus om huiszoekingen te verrichten. Daarnaast konden met de verkoop ervan clandestiene acties worden gefinancierd. In 1985 werd duidelijk dat vanaf 1970 de belangrijkste man van de Brotherhood of Eternal Love, Ronald Stark, een CIA-agent was. De CIA bleek minstens vijftien jaar lang tegelijkertijd de grootste bestrijder en de grootste producent van LSD te zijn geweest: Stark bekende voor de grondstoffen van zo'n tweehonderd miljoen doses te hebben gezorgd.

Nu maakt niemand zich hier meer zorgen om LSD. Het wordt zelden in beslag genomen. Het is al meer dan tien jaar geleden dat voor het laatst een (Amsterdams) laboratorium ontdekt werd. Het gebruik levert nauwelijks problemen voor de volksgezondheid of openbare veiligheid op - nog geen procent van de bevolking heeft het ooit gebruikt. Geen revolutionaire club die nog denkt er de wereld mee te kunnen veranderen. De meeste gebruikers uit de jaren zestig denken al weer jaren rechts. LSD is uit de media verdwenen - zelfs het feit dat de drug op 11 februari precies dertig jaar verboden was leidde niet tot een lezingen-cyclus of een film festival in Paradiso of de Melkweg, beide centra met een verleden in de psychedelische beweging.

Suikerklontje

Hoe anders is het in de Verenigde Staten. Daar wordt het goedje nog steeds voor een belangrijke staatsvijand aangezien. Er zijn zelfs politieke LSD gevangenen.

LSD is in de Verenigde Staten de strengst verboden drug. Het bezit van een dosis ervan kan zwaarder bestraft worden dan enkele duizenden doses crack of heroïne(1). Dit is het gevolg van een wet die gevaarlijke versnijdingen van drugs moet bestrijden. Het bezit van een mengsel van twintig procent heroïne en tachtig procent gemalen stophoest wordt even zwaar bestraft als dat van uitsluitend heroïne. Het motivatie van de wet is dat de versnijdende dealer nu voor de rechter geen voordeel meer heeft boven de leverancier van kwaliteitsproducten. Uiteraard is de echte reden van het versnijden, het financiële voordeel voor de detaillist, daarmee niet weggenomen. De wet heeft de kwaliteit van op straat verhandelde drugs dan ook niet verbeterd.

Voor gebruikers van LSD is het effect daarentegen enorm. LSD is werkzaam in doses van eentienduizendste gram. Om het te kunnen verhandelen wordt het meestal op een zogeheten drager verkocht. Dat wil zeggen als papertrip (stukjes papier met een ingedroogde druppel LSD-oplossing), als microdot (op een miniem stukje gelatine), in een vloeistof of 'op z'n sixties': in een suikerklontje. Gebruikers worden bestraft op het totale gewicht van de illegale waar, dus alsof het suikerklontje uit pure LSD zou bestaan. Als gevolg daarvan zijn enkele duizenden mensen uit de samenleving verbannen vanwege het bezit van papier, vruchtensap, pudding of suiker.

Op 22 januari dit jaar werd de versnijdingswet bediscussieerd door het Amerikaanse Supreme Court (een combinatie van de Kroon en de Hoge Raad). De rechters verklaarden dat de vanzelfsprekendheid van de wet hen in het geval van LSD weliswaar ontging, maar tevens dat de verordening niet strijdig is met de grondwet: "Het is de verantwoordelijkheid van het Congres, niet van dit hof, om onverstandige of oneerlijke wetten te veranderen." In een verkiezingsjaar is het echter wat veel gevraagd om strafwetten te versoepelen. Het verschaft de electorale tegenstander munitie om de wetgever als slap af te schilderen. Justitie wil slechts zo ver gaan het gewicht van een dosis LSD voor de wet met acht te vermenigvuldigen zodat de straffen wat lager kunnen uitvallen.

Veel rechtvaardiger kunnen de vonnissen daar helaas niet van worden. Een belangrijk obstakel is namelijk de 'verplichte minimum straf'. Om de rechtsgang te versnellen wordt al tien jaar niet meer gekeken of de verdachte op eigen initiatief, in opdracht van een ander, onder dwang of om een andere reden clandestiene drugs bij zich draagt. Slechts het aantal doses telt en daarop staat een minimum straf waarvan niet kan worden afgeweken. Wel kan er strafvermindering volgen als de verdachte andere gebruikers aanbrengt.

Nieuwe strategie

Michael Levine, die al 25 jaar voor de DEA werkt, weet hoe de drugsbestrijdingsdienst op deze situatie moet reageren: "Mijn organisatie moet zich constant bewijzen. Ieder jaar wordt bekeken of de belastingbetaler wel waar voor zijn geld krijgt. Het rendement wordt gemeten in het aantal arrestaties en de lengte van de opgelegde straffen." Michael Heald, woordvoerder van de DEA in San Francisco, beaamt dit: "We gaan naar de plaatsen waar we zo veel mogelijk drugscriminelen voor zo zwaar mogelijke straffen kunnen oppakken. Concerten van de acidrock-band The Grateful Dead scoorden uitstekend."

Waar deze redenatie toe kan leiden laat het voorbeeld zien van Mark Kahley. Vier jaar geleden, hij was toen 23, werd hij voor de eerste keer opgepakt met een paar papertrips in zijn portemonnee. Hij kreeg vijf jaar, maar een groot deel van deze straf werd omgezet in een verplichte deelname aan een ontwenningsprogramma. Kahley, die geen verslavende middelen gebruikt, voelde zich tussen de merendeels crack- en heroïnegebruikers niet thuis. Hij trok vooral op met een man die in dezelfde positie verkeerde als hij. Zij sloten een innige vriendschap die gebaseerd was op hun favoriete genotmiddel.

Kahley liet zich er zelfs toe verleiden de man van het hallucinogeen te voorzien. Welke zich prompt als DEA-agent bekendmaakte. Kahely zit nu weer tien jaar vast. De agent is nu zelf beschuldigd van drugshandel en moet nog voorkomen. Kahley kwam er relatief nog goed af. De 34-jarige Roberta Goodman zit 72 jaar uit voor een paar vellen papertrips. Zij heeft al vele gevangenen zien komen en gaan, waaronder een vrouw die tientallen kinderen met brandende sigaretten en roodgloeiende ijzers had bewerkt. Die kreeg daar vijftien jaar voor.

Meting van het rendement van het justitieel apparaat in aantallen arrestaties en uitgesproken jaren gevangenisstraf is niet alleen onlogisch. Het is ook niet in het belang van conservatieve belastingbetalers. Het gigantische opsporings-berechtings- en strafexecutie-apparaat kost miljarden. Het enige onderdeel van de maatschappij dat (commercieel en electoraal) voordeel heeft bij de huidige politiek, is diezelfde branch: het geprivatiseerde gevangeniswezen, de politici, justitie, politie en diensten als de DEA.

"LSD is tot zondebok gemaakt", zegt Dennis McNally, de geschiedschrijver van The Grateful Dead. "De regering heeft het communisme niet meer om overal de schuld van te geven. Ze moest een makkelijke zondebok hebben, en dat zijn wij gebleken. De tijden van McCarthy zijn terug, maar dan niet alleen voor mensen met progressieve sympathieën, maar voor alle mensen die decriminalisering voorstaan."

De 'psychedelische krijgsgevangenen' zelf houden zich intussen bezig met de verbetering van het lot van gedetineerden en het uitgeven van gevangeniskranten, zoals de Midnight Special, een soms met tandpasta gelijmd nieuwsbulletin. Hoewel de makers daarvoor bestraft worden met een registratie als 'gevangenisbende' en daarbij passende isolatiestraffen is de uitgave nog niet gestopt.

Er verschijnt binnenkort zelfs een uitgave van op het Internet-World Wide Web. Een van de gedetineerde journalisten ervan, Tim Clark, schreef onlangs een brief naar het Deadhead-magazine Relix (2). "Het meest verschrikkelijke van het huidige drugsbeleid is niet de onrechtvaardigheid van minimumstraffen en versnijdingswetgeving of wat er met ons gebeurt. Het ergste gevolg is voor de maatschappij zelf. Buren verklikken buren, kinderen hun ouders en de politie handhaaft de wet door haar zelf aan de laars te lappen. Juist in naam van de beschaving moet de oorlog verklaard worden aan de oorlog tegen drugs."