Ik wil eigenlijk wel eens af van de misconceptie, dat het bij het verstandig omgaan met geestelijk verslavende drugs(en het niet in de problemen raken hiermee) vooral gaat om karakter en wilskracht.
Ik wil me niet richten op waarom sommige mensen wel of niet verslaafd raken aan een stof, maar vooral op de "wilskracht". Mensen begijpen de betekenis wel maar passen het telkens verkeerd toe.
Stel iemand, die van zichzelf vind dat hij sterk in zijn schoenen staat, komt op het idee om tijdens een week overwerken eens wat speed te proberen, tijdens een tentamenweek langer te blokken, of om socialer te zijn tijdens een avond stappen. Hij probeert het eens en stelt zichzelf bij voorhand allerlei regels om het gebruik niet uit de hand te laten lopen. Eerste ervaring is geweldig, maar er is nog lang geen sprake van een patroon. Een paar weken later probeert hij het nog eens. Paar weken later nog eens. Tussendoor heeft hij ook weer aan deze activiteiten deelgenomen zonder speed, maar hij heeft toch het idee minder gepresteerd te hebben.
Misschien dan nog onbewust begint zijn brein dan al onderscheid te maken tussen het hebben van een goede ervaring (op speed) en goede prestaties en het hebben van een sombere ervaring met mindere prestaties.
Let op, waarschijnlijk waren de prestaties niet eens minder en had het ook geen sombere ervaring hoeven te zijn. Op dat moment ervaart hij dat hij slechter presteert en dat hij niet opgewekt is omdat zijn brein het onbewust steeds blijft afmeten aan die keren (en setting) dat hij er wel speed bij heeft gebruikt. Zo kan hij zich de volgende keren zonder speed niet gemakkelijk voelen zonder dat hij uberhaupt aan speed denkt. Ik leg de nadruk op onbewust van een groot deel van dit proces is volledig onbewust. Zijn brein vergelijkt (onbewust) met de vorige keren dat hij speed gebruikt had en maakt zichzelf wijs dat het deze keer niet helemaal lekker in zijn vel zit.
Wie legt mij uit hoe wilskracht dit onbewuste proces kan beinvloeden?
Hier komt dus de "trek" die mensen kunnen voelen naar een geestelijk verslavende drug vandaan. Om de honger naar vorige (zeer prettige) ervaringen met de drug erbij te creeeren verzet het brein zich om een gevoel van tevredenheid te krijgen in dezelfde situatie zonder de drug. Pas dan wordt de link gelegd tussen het nemen van de drug en komen de gedachten in je bewuste gedachtenwereld.
Naar mijn mening is dit het eerste punt waarop wilskracht zou kunnen ingrijpen.
Het verraderlijke hierbij is dat het op dit punt helemaal niet om het middel gaat. De trek is vooral gericht op de !vorige situatie en setting en het gevoel wat je toen had!! niet op het middel zelf. Het verlangen naar de vorige keren dat je een goede ervaring had (onder invloed van de drug) veroorzaakt de trek, NIET de drug. De drug is de oplossing die je hersenen blijft aandragen, niet de oorzaak van de trek.
Een goed voorbeeld hiervan zijn mensen die alleen harddrugs gebruiken op bepaalde feesten, bijvoorbeeld hardcorefeesten. Zo raken sommigen verder nooit dergelijke drugs aan, maar als ze dan de zaal inlopen en de muziek langzaam los begint te komen dan hebben ze ineens zin in een lijn of een pil. Omdat ze buiten die setting die drugs niet gebruiken is er dus geen sprake van een echte trek naar het middel, maar alleen van een trek naar die kleurige gelukkige voorgaande herinneringen in die setting.
Stel het scenario van een sporter die speed probeert om beter te presteren in wedstrijden. Hij heeft een paar goede wedstrijden met speed afgewisseld met een paar slechte wedstrijden zonder speed.
Zijn brein komt automatisch op het idee om (weer) speed te nemen voor extra prestatie (met geslaagde resultaten), dus zijn brein laat hem een soort honger voelen. Je kunt pas van wilskracht spreken als iemand zichzelf betrapt op het doorlopen van dit gedachtenpatroon en zichzelf bewust verzet tegen deze honger.
En zelfs dat schijnt veel makkelijker te zijn dan het is. Op het moment dat hij die trek begint te voelen zijn ook zijn motivaties zwaar compromised. Niet alleen laat je brein je die trek voelen, maar het gewicht die je aan alle redenen om het niet te doen is op dat moment ook weg. Dit is veel ingrijpender dan veel mensen (vooral anti-drugs mensen) willen geloven. Er wordt te makkelijk gezegd (gewoon niet gebruiken, gebruik je verstand, als je aan die trek toegeeft ben je zwak of zelfs dom...)
Intelligentie, gezond verstand en sterkte van karakter spelen op dat moment helemaal geen rol. De beste manier om het voor iedereen begrijpelijk uit te leggen is een vergelijking met sex. Op het moment dat je erg geil bent en met een partner bezig bent dan ben je tot veel meer in staat en gaan er hele andere gedachten door je hoofd, dan nadat je bent klaargekomen. Niet alleen de trek (geilheid) was er, maar ook normale rationele remmingen waren afwezig of vervormd.
Mensen weten wel wat wilskracht betekent, maar hebben eigenlijk geen idee van de rol die wilskracht daadwerkelijk speelt in het wel of niet vormen van problematisch gebruik of verslaving.
Ik ben tot dit onderwerp geinspireerd door dit interessante boek:
Een absolute aanrader! Je krijgt echt nieuwe inzichten in jezelf met dit boek. Drugsverslaving komt bijna niet aan de orde in het boek (enkel een paar blz over alcoholisme en een paar over de relatie tussen cannabisgebruik en mogelijke psychische stoornissen.)
Een rode draad in het hele boek is wel dan mensen veel minder vrije wil hebben in de keuzes die ze maken dan ze aannemen. Je hersenen sturen (grotendeels onbewust) onze gedachten, emoties en motivaties en je bewuste gedachtenwereld drijft hierop en maakt gemotiveerd hierop keuzes, terwijl je jezelf wijsmaakt dat dat je eigen vrije keuze is.
Stel: Een zwangere vrouw die haar vader tijdens de zwangerschap verliest en zo veel stress ervaart dat de stress-as in de hersenen van de baby te vroeg (en permanent) geactiveerd is. Het kind ontwikkeld gedragsproblemen en komt door delicten met justitie in de problemen. In hoeverre is het zijn eigen keuze om dat delict te plegen als hij niet anders doet dan putten uit zijn hersenen die op een bepaalde manier "bedraad" zijn, maar belangrijker nog hoe kun je hem dit aanrekenen?
DIt topic is niet bedoelt om verslaafden een hart onder de riem te steken en te zeggen dat ze er niets aan kunnen doen, het is vooral een verkenning van de processen in je hersenen die er allemaal bij betrokken zijn als het gaat om een geestelijk verslavende drug. Het kan mensen inzichten in zichzelf geven en dat is veel nuttiger dan het objectief oordelen vellen over verslaving. Het gaat over het innerlijke proces in het brein van de sporter dat leidt tot het ontstaan van verslaving, dus niet over hoe dom het wel niet is van die sporter om speed mee te nemen als hij weet dat hij er naar grijpt als hij trekt krijgt
Aannemen dat drugs die alleen geestelijk verslavend zijn vanzelfsprekend puur met wilskracht bedwongen kunnen worden na het ontwikkelen van een verslaving. is niet alleen erg objectief, maar ook onjuist aangezien veruit het grootste gedeelte van het proces volledig onbewust plaatsvindt.
Ik ben erg benieuwd naar andere kijken op wilskracht als het aankomt op omgaan met geestelijk verslavende drugs.